Jeżeli sięgniemy pamięcią 20-30 lat wstecz, przypomnimy sobie budowy z tamtych czasów i porównamy z dzisiejszymi to łatwo zauważymy jak wiele się zmieniło. Stosuje się inne okna, tynki, farby, narzędzia. Wydawać by się mogło, że jedyne, co się nie może zmienić to sposób wznoszenia więźby dachowej. Tymczasem w większości krajów Europy Zachodniej i Północnej drewniana konstrukcja dachu jest wykonywana podobnie jak np. okna. Produkuje się je pod dachem, w wyspecjalizowanych zakładach przemysłowych, zaś na placu budowy szybko składa się w całość, z elementów – wiązarów.
Wiązary dachowe wykonuje się również metodami tradycyjnymi przez zbijanie kilku warstw desek. W porównaniu do nich wiązary łączone płytkami są dużo lżejsze (zużycie tarcicy jest do 30% mniejsze przy lepszej nośności), łatwiej nimi operować na budowie. Połączenia elementów są profesjonalnie zaprojektowane i dokładnie wykonane zgodnie z projektem. Produkcja w warunkach przemysłowych na specjalnych szablonach gwarantuje całkowitą powtarzalność wymiarów. Korzystanie z prefabrykowanych wiązarów daje inwestorowi szereg korzyści:
1. Montaż więźby jest bardzo szybki – z reguły w ciągu 1 dnia,
2. Konstrukcja jest dostarczana i montowana dokładnie w wyznaczonym dniu, łatwiej, więc skoordynować inne prace na budowie,
3. Przy prostych obiektach bez większych problemów można złożyć więźbę z elementów we własnym zakresie, co ma znaczny wpływ na cenę,
4. Koszt więźby nie jest nigdy niemiłym zaskoczeniem, gdyż opiera się na konkretnej ofercie z zakładu prefabrykacji, która obejmuje wszystkie elementy konstrukcji. Tymczasem w rozwiązaniach tradycyjnych opieramy się na mniej czy więcej trafnym szacunku (po ile
dostaniemy tarcicę, wynajmiemy cieśli, ile będą kosztować okucia ciesielskie itd.),
5. Materiał nie jest składowany na budowie, co eliminuje ryzyko kradzieży, uszkodzenia, łatwiej jest utrzymać porządek na budowie,
6. Zakłady wiązarów wykonują wiązary z suszonej tarcicy, a jest to niezbędne zwłaszcza, gdy będziemy wykonywali roboty wykończeniowe płytami kartonowo-gipsowymi (zamocowane do mokrego drewna, które się skręca będą pękały, tworzyć się będą szczeliny).
7. Zakłady wiązarów posiadają własne biura konstrukcyjne posługujące się specjalistycznym oprogramowaniem.
8. Na wykonaną więźbę udziela realnej gwarancji zakład przemysłowy – duża i działająca od lat firma produkcyjna ( a nie skrzyknięta ekipa cieśli, która wczoraj założyła działalność).
Czy jest ona droższa niż tradycyjnie wykonywana przez cieśli na budowie? Co wpływa na koszty?
Budownictwo mieszkaniowe – domy z poddaszami nieużytkowymi
Zastosowanie wiązarów z płytkami kolczastymi w budownictwie mieszkaniowym ma znaczący wpływ na całą konstrukcję budynku a co za tym idzie na wiele aspektów kosztowych.
Porównując zastosowanie wiązarów w domach typu „bungalow” z popularnym rozwiązaniem – stropem betonowym i tradycyjną więźbą , zauważamy, że na końcowy koszt wpływa kilka czynników:
1. W odróżnieniu od stropu gęstożebrowego np. Teriva , powyżej 8m rozpiętości, wiązary nie potrzebują podparcia pośredniego , ściana wewnętrzna nie musi być nośna i może być wykonana w taniej, lekkiej konstrukcji (może być też dowolnie umiejscowiona).
2. Gdy ściana wewnętrzna nie jest nośna nie potrzebuje ławy fundamentowej ( kolejna oszczędność).
3. Pas dolny wiązarów stanowi konstrukcję stropu, eliminujemy kosztowny i pracochłonny strop gęstożebrowy.
4. Więźba dachowa zużywa znacznie mniej tarcicy niż tradycyjna więźba ustawiana na stropie betonowym.
Ponieważ przy zastosowaniu płytki kolczastej istnieje duża dowolność w kształtowaniu wiązarów, krzyżulce mogą być tak umiejscowione, że można wygospodarować dodatkowe pomieszczenie np. na niewielki strych. Jest to istotna dodatkowa korzyść.
Czynniki wpływające na koszt konstrukcji z wiązarów
Podając orientacyjne ceny warto podkreślić, że podobnie jak przy wszelkiego typu prefabrykacji także w przypadku wiązarów z płytkami kolczastymi, na ostateczną cenę ogromny wpływ ma powtarzalność. Stąd cena 1 m2 konstrukcji dachowej na obiekty o prostych kształtach będzie znacznie niższa niż w sytuacji niewielkiej powtarzalności elementów (budynki i domy o
skomplikowanej bryle).
Ponieważ konstrukcje wiązarowe są zawsze projektowane indywidualnie, lokalizacja obiektu w danej strefie śniegowej i wiatrowej determinuje zastosowane przekroje tarcicy oraz łączniki. Ma to wpływ na koszt konstrukcji dachu.
Na jakim etapie projektu/budowy domu powinno się ją zamówić? Czy jeśli ściany zewnętrzne są już wzniesione, to budowa w tym czasie stoi?W większości projektów domów jednorodzinnych ( szczególnie typowych) rzadko można spotkać wiązary prefabrykowane łączone płytkami kolczastymi. Jeśli inwestor posiada projekt z tradycyjną więźbą, może zwrócić się do zakładu prefabrykacji o przeprojektowanie konstrukcji dachu. Za projekt zamienny nie zapłaci dodatkowo, jest on zawarty w cenie konstrukcji. Wiązary
są lżejsze od tradycyjnej więźby więc nie trzeba przeprojektowywać fundamentów. Coraz więcej biur projektowych, wykorzystuje zalety prefabrykowanych wiązarów podczas projektowania budynków jednorodzinnych. Ponad 600 biur korzysta profesjonalnego oprogramowania Trusscon Roofcon używanego również w zakładach prefabrykacji. Biura te mogą przesłać plik z projektem
bezpośrednio do fabryki. Najwięcej korzyści i oszczędności z zastosowania tej technologii można osiągnąć wybierając lub zamawiając projekt od początku tworzony z myślą o wiązarach prefabrykowanych. Dzięki temu obniżymy koszt fundamentów, ścian wewnętrznych oraz wyeliminujemy kosztowny strop żelbetowy. Produkcja wiązarów w zależności od zakładu może trwać od jednego do kilku dni, lecz nie warto czekać z zamówieniem do ostatniej chwili gdyż, głównie w sezonie jest kolejka chętnych. Dobry termin zamówienia to od jednego do trzech miesięcy przed ukończeniem ścian i wieńców. W okresie zimowym jest większa szansa na uzyskanie atrakcyjnych rabatów. Do zamówienia niezbędny jest projekt budowlany, z którego konstruktor w zakładzie prefabrykacji przyjmie obciążenia oraz geometrie konstrukcji dachu. Jeśli odległości między ścianami uległy zmianie w porównaniu z projektem, to należy poinformować fabrykę przed zamówieniem. Nowy projekt więźby załącza się w formie aneksu do dokumentacji projektowej.
Jak wygląda proces produkcji: jak projektuje się więźbę? Jakiego drewna się używa? Czym łączy się poszczególne elementy? czy tworzy się tylko pojedyncze wiązary czy też całe moduły (cały dach?)?
W technologii prefabrykacji wiązarów korzysta się ze specjalnego łącznika do drewna – płytki kolczastej. Jest to blacha stalowa ocynkowana lub ze stali nierdzewnej z wytłoczonymi kolcami o długości 8-20 mm. Po wciśnięciu (pod naciskiem prasy ok. 30 ton) w dołożone do siebie doczołowo elementy drewniane ( o grubości 45, 50 lub 60 mm) łączy je mocno i trwale bez potrzeby dodatkowego stosowania gwoździ, śrub, kleju itp. Elementy przed prasowaniem układa się na specjalnych stolikach-szablonach. Gwarantuje to całkowitą powtarzalność wymiarów i ich zgodność z projektem . Przy produkcji wykorzystywana jest również projekcja laserowa, która
przyspiesza układanie płytek. Gotowe elementy ( pojedyncze wiązary ) pakowane są w pakiety, ładowane na ciężarówki i jadą na plac budowy.
Drewno lite ( sosnowe lub świerkowe), z którego wykonuje się prefabrykowane konstrukcje , jest suszone komorowo do wilgotności poniżej 18%, często czterostronnie strugane z fazowanymi krawędziami. Tarcica jest zaklasyfikowana (przez maszynę lub wizualnie przez brakarza posiadającego państwowe uprawnienia) do odpowiedniej klasy wytrzymałości, najczęściej C 24 . Posiada ona charakterystyczne pieczątki C24 oraz znak CE. Proces suszenia oraz strugania w większości przypadków zapewnia wystarczającą odporność na korozję biologiczną (owady, grzyby, pleśń). W razie potrzeby tarcica jest również impregnowana.
5. Czy montaż więźby jest skomplikowany? Jak długo trwa?
6. Kto mocuje więźbę dachową? Czy przeszkolona przez producenta ekipa (koszt wliczony w cenę), czy też trzeba postarać się o wykonawców?
Czas montażu konstrukcji dachu domu jednorodzinnego to zwykle kilka dni (najczęściej od 1 – 4 dni). Wiązary można zamówić w zakładzie z montażem lub kupić same wiązary i zlecić montaż firmie budowlanej lub cieśli. Proces montażu ułatwia dokumentacja, która jest dostarczana wraz z wiązarami. W przypadku dachów prostych – jedno- lub dwuspadowych montaż nie jest trudny i doświadczony cieśla nie powinien mieć z nim problemów. Jeśli nie mamy pewności co do umiejętności lokalnych montażystów, to lepiej skorzystać z przeszkolonych grup montażystów, którymi dysponują fabryki. Wiązary ustawia się najczęściej w rozstawie 80 – 130 cm, mocuje do murłaty za pomocą kątowników lub bezpośrednio do wieńca wykorzystując specjalne kotwy.
Niezbędne są stężenia tymczasowe na etapie montażu i stabilizacyjne, które zgodnie z projektem pozostaną w konstrukcji. Po zamocowaniu wszystkich wiązarów i stężeń, można przystąpić do układania folii, mocowania kontrłat , łat i układania pozostałych warstw pokrycia.
